Recykling to nowa dziedzina obejmująca techniczne, technologiczne i organizacyjne działania mające na celu maksymalne odzyskanie zespołów, części, podzespołów i materiałów wycofanych z eksploatacji wyrobów (zużytych i uszkodzonych); to również przygotowanie ich do ponownego zastosowania w pierwotnej produkcji, jako części zamienne lub jako materiał odzyskany stosowany do produkcji innych wyrobów czy materiałów; to generalnie gospodarowanie odpadami technologicznymi i surowcami wtórnymi w przemyśle.

Głównym efektem recyklingu jest znaczne zwiększenie odzysku odpadów, a w konsekwencji radykalne zmniejszenie zwałowisk i wypełnienia wyrobisk odpadami.

Najważniejszą ideą recyklingu jest stworzenie takich mechanizmów i rozwiązań technicznych oraz nowych technologii, aby efektywność zapobiegania degradacji środowiska była możliwie największa.

Wśród instytucji i osób prowadzących recykling samochodów wycofanych z eksploatacji (SWE) istnieją różnice w interpretacji pojęcia recyklingu.

Powstały dwie definicje:
Recykling SWE jest to przetwarzanie go w całości poprzez rozdrobnienie do postaci materiałów i ich powtórne wykorzystanie, po następnych przeróbkach, w produkcji nowych samochodów lub gdzie indziej jako metale, materiały niemetalowe oraz tzw. Odzysk energetyczny poprzez spalanie frakcji lekkich.

Recykling SWE jest to przetworzenie SWE dwuetapowe. Najpierw na drodze demontażu odzyskanie zespołów, części, elementów i materiałów nadających się do bezpośredniego użycia, renowacji lub dalszej przeróbki jak np. części, zespoły, tworzywa sztuczne, opony, szkło, akumulatory. Następnie dopiero pozostałości w postaci wraku poddawane są recyklingowi jak w przypadku 1.

Zwolennicy pierwszej wersji to przede wszystkim właściciele urządzeń rozdrabniających, pras i młynów. Ich zdaniem rozdrabnianie SWE w całości jest procesem najtańszym. Zwolennicy drugiej wersji uważają, że odzysk zespołów, części, elementów i materiałów w drodze demontażu to wraz z osuszaniem obowiązkowy pierwszy etap recyklingu SWE, gdyż służy powrotowi odzyskanych produktów do użytkowania. Z punktu widzenia technicznego to jedyna prawidłowa droga maksymalnego uzdatniania tego, co z SWE pozostaje. Również tworzywa sztuczne i opony odzyskane w procesie demontażu są uzdatniane i wykorzystywane w produkcji różnych materiałów o dobrych właściwościach użytkowych. Zdaniem zwolenników drugiej definicji demontaż SWE przed jego rozdrobnieniem jest technicznie uzasadniony i daje znacznie większe możliwości odzysku oraz jest praktycznie jedyną szansą spełnienia wymagań dyrektywy Komisji Europejskiej (EC). Aby jednak idea demontażu dała oczekiwany efekt maksymalnego odzysku, to w ścisłą współpracę z zakładami demontażu powinny włączyć się zakłady przetwórstwa tworzyw sztucznych, gumy, szkła i akumulatorów oraz zakłady wytwórcze materiałów budowlanych i budowy dróg.

Aby móc prawidłowo i w sposób efektywny rozwiązać kompleksowo problem recyklingu samochodów, trzeba równolegle i równocześnie rozwiązywać trzy problemy będące głównymi elementami pierwszego etapu odzysku zwanego ogólnie demontażem lub etapem wstępnym recyklingu.

Są to:

- zbieranie/pozyskiwanie samochodów SWE,
- demontaż samochodów,
- dystrybucja części i materiałów odzyskanych z demontażu samochodów,
- przekazywanie wraków do strzępiarek i dystrybucja odpadów do dalszej utylizacji lub składowania.

Dopiero potem można mówić o następnym, głównym etapie recyklingu SWE, tj. o technologiach renowacji części, recyklingu materiałowym i energetycznym.

/materiał zaczerpnięty z książki pt. "Recykling Samochodów - Ekologia, Prawo, Praktyka, Perspektywy" pod redakcją Ryszarda Sawwy/

Samochód w swej konstrukcji zawiera:

- metale

- płyny eksploatacyjne (kwas akumulatorowy, paliwo, olej silnikowy, przekładniowy, płyn chłodniczy, hamulcowy)

- tworzywa sztuczne

- gumę

- szkło wielowarstwowe

- opony

- akumulatory

Idealnym rozwiązaniem byłoby powtórne przetworzenie tych materiałów w taki sposób, aby można było wykorzystać je do wytworzenia nowych produktów niekoniecznie z branży motoryzacyjnej. Niestety nie zawsze tak bywa, szczególnie w naszym kraju. Dlaczego? O tym poniżej.

PROBLEMY RECYKLINGU W POLSCE

Mimo, że przepisy Unii Europejskiej nakazują, aby w ciągu najbliższych kilkunastu lat 95% masy samochodu znalazło powtórne zastosowanie na razie nie widać oznak wyraźnego zainteresowania przemysłu materiałami z recyklingu. Podstawowym problemem recyklingu jest jego wysoki koszt.

Pamiętać należy, że do złomowania dostarczane są pojazdy różnych marek, różnych typów ich przeciętny wiek kształtuje się na poziomie powyżej 15 lat. Praktycznie /poza niektórymi procesami jak np. osuszanie/ wszystkie prace trzeba wykonywać ręcznie, często za pomocą różnych narzędzi tnących gdyż w pojazdach starych lub uszkodzonych mało elementów daje się normalnie zdemontować. Demontaż w takich przypadkach jest pracochłonny i kosztowny.

Metale znajdują jeszcze nabywców ale są olbrzymie problemy ze sprzedażą większości tworzyw sztucznych głównie z powodu niewiadomego /brak oznaczeń/ ich składu chemicznego, oraz sporego zanieczyszczenia. Poza tym koszt wyprodukowania nowego produktu przy użyciu materiału z recyklingu jest często wyższy niż przy użyciu materiału nowego, często o większej wytrzymałości mechanicznej. Z tego powodu składnice złomu muszą płacić za składowanie i wywiezienie takich odpadów na wysypiska lub do spalarni. Ten sam problem występuje przy próbie sprzedaży szkła i gumy. Znacznie lepiej jest z płynami ropopochodnymi /trafiają do rafinerii/ i akumulatorami /kwas jest neutralizowany, a z odzyskanego ołowiu i plastiku wytwarzane są nowe akumulatory/.

Jednym z głównych źródeł zysku jest sprzedaż części zamiennych, ale tylko kilkanaście procent z nich jest w dobrym stanie i nadaje się do powtórnego wykorzystania, a poza tym części do bardzo starych samochodów /a jest ich na złomowiskach zdecydowana większość/ znajdują coraz mniej nabywców.

Recykling jako zjawisko proekologiczne /oszczędza bogactwa naturalne i środowisko dzięki wykorzystaniu materiałów już istniejących/ jest mało ekonomiczny. W krajach zachodnich często państwo dotuje przedsiębiorstwa zajmujące się recyklingiem poprzez kierowanie do takich przedsiębiorstw części wpływów ze sprzedaży nowych produktów /pod warunkiem ich zutylizowania/, lub przyznając różnego rodzaju ulgi podatkowe. W Polsce od niedawna są możliwości uzyskania takich ulg podatkowych, ale na efekty takich działań trzeba jeszcze będzie poczekać.